AI wordt momenteel vooral gebruikt voor beleid en besluitvorming (31%), interne bedrijfsvoering (24%) en datamanagement (21%). Grote gemeenten lopen hierin voorop: 48% van de gemeenten met meer dan 100.000 inwoners maakt gebruik van AI, tegenover 33% van kleinere gemeenten. De toepassingen blijven echter vaak beperkt tot eenvoudige taken, zoals tekstverwerking en administratieve ondersteuning. 

Ondanks de voordelen – zoals efficiëntere processen en betere datagedreven besluitvorming – heeft 57% van de gemeenten nog geen duidelijke AI-strategie. Vooral het management onderstreept de urgentie van een strategische aanpak (68%). Gemeenten ervaren echter belemmeringen, zoals een gebrek aan kennis en middelen, interne weerstand en onduidelijke regelgeving. 

De inzet van AI roept ethische vragen op. Gemeenten noemen transparantie en privacy essentieel om het vertrouwen van inwoners te behouden. Uit het onderzoek blijkt dat 82% van de medewerkers meer kennis nodig heeft over AI-ethiek en regelgeving om de technologie verantwoord te kunnen toepassen. 

Om de kansen van AI volledig te benutten, moeten gemeenten investeren in kennisontwikkeling, samenwerking en de implementatie van een integrale AI-strategie. Het rapport onderstreept dat AI de potentie heeft om gemeentelijke dienstverlening te verbeteren en de werkdruk te verlagen, maar alleen als de technologie op de juiste manier wordt ingezet. 

Hoewel AI steeds meer wordt ingezet bij Nederlandse gemeenten, staat de volwassenheid van de technologie nog in de kinderschoenen. Het succes van AI in de publieke sector hangt af van strategische keuzes, investeringen in kennis en het adresseren van ethische vraagstukken. De publicatie van het AI-Boek biedt een waardevolle leidraad voor gemeenten om stappen te zetten in deze digitale transitie.