De voice-over in alle bovenstaande situaties zou zomaar Ben Maasdam kunnen zijn. Stemacteur. 'Dynamisch', 'betrouwbaar', 'wervend', 'geloofwaardig', de stem van Ben is volgens de beschrijvingen op zijn site van alle markten thuis. Heel Nederland kent hem, maar niemand weet wie het is. We mogen zijn naam in dit artikel ‘gerust laten vallen, trouwens, zie maar of er een ontkomen aan is...’, klinkt het vriendelijk door de telefoon.
Maasdam zit al meer dan 40 jaar in het vak. Iets korter in het vak, zo’n 15 jaar, zitten de jongens van DEDA Communications, voortgekomen uit het voormalige Marketing on Hold Productions. Ook van DEDACOM heeft heel Nederland wel eens iets gehoord, al is het maar: ‘U wordt zo spoedig mogelijk te woord gestaan.’ Het bedrijf legt zich toe op IVR-teksten. ‘Bandjes’ voor telefonische keuzemenu’s worden in de studio in Amsterdam-West ingesproken. Ze noemen het zelf ‘Voice Response Recordings voor in de IVR’. Een wachtmuziekje heet er ‘Music on Hold’, terwijl ‘Marketing on Hold’ staat voor informatie en momentboodschappen voor in de wacht. Maar wie selecteert de stemmen? Bonne Postma, producer en copywriter bij de organisatie geeft tekst en uitleg.

Hoe gaat het aanvragen in zijn werk?

“Het meeste gebeurt op afstand. Het inspreken vindt plaats bij ons in de studio of bij een partner. Editen gebeurt wel allemaal intern, ook van exotische talen als Russisch, Chinees of Arabisch. Daarbij vragen we de stemmen wel met klem om foutloos aan te leveren, want veel meer dan de files splitsen en die van een naam voorzien kunnen we niet doen.”

Klinkt als redelijk saai werk.
“Nou nee! Wat het voor mij persoonlijk spannend maakt zijn deadlines. Denk aan een verzekeringsmaatschappij in zwaar weer die binnen een uur een meldtekst nodig heeft met een calamiteitennummer. Maar doorgaans worden projecten waar veel publiciteit bij komt kijken ver van tevoren ingepland. Daar leef je dan in zekere zin naartoe.”

Geef eens een voorbeeld.

“Weet je dat ik in januari 2010 op een avond, tot het moment dat we de teksten ontvingen, heb gedacht dat het mysterieuze revolutionaire product van Apple de ‘iPlate’ ging heten? Uit de teksten die we even later onder embargo ontvingen, bleek dat we producties moesten laten inspreken voor de ‘iPad’. De volgende ochtend waren de telefoonlijnen in 24 landen met bijbehorende teksten operationeel. Dat noem ik spannend.”

Wat spreekt de voice-overs met name aan?
“Tekenfilms, iedereen wil tekenfilms inspreken. Het is uitermate leuk om te doen en het is ook nog eens goed voor je naamsbekendheid. En juist die naamsbekendheid doet het ‘m. Voor de promotie van een animatiefilm kiezen producenten veelal soapies of musicalacteurs. Die spreken trouwens ook systeemteksten in.”

Werk je veel met BN’ers?
“Op aanvraag zeker. BN’er zijn betekent hard werken. Naast projecten als de Postcode Loterij die we doen, waarvoor Caroline, Katja en Winston hier nog weleens hun gezicht laten zien, komt iedereen hier over de vloer. Bel maar eens met De Keukenhof. Misschien herken je de telefoonstem als de presentatrice van Wipe out, Wytske Kenemans. En er is sprake van meer crossover, naast de Grand Old Man van het voice-overschap, Ben Maasdam. De stem in de bumpers van Goodyear voor en na het weerbericht op RTL4 en SBS6, is de stem van Discovery Channel, die ook te horen is in het telefoonsysteem van Hotelspecials. Bel je naar een aannemer in Nederland, dan is de kans groot dat je dj Jens Timmermans te horen krijgt, die normaliter de ochtenden op Radio 538 vult. Ook Jeroen Nieuwenhuize werkt voor ons, als hij niet de Top 40 aan het doornemen is.”

Opdrachtgevers komen dus uit alle hoeken en gaten?
“Ja, dat varieert letterlijk van ‘de bakker op de hoek’ tot grote multinationals. We werken via een uitgebreid kanaal van telematicabedrijven, zowel resellers als eindgebruikers. Het liefst werken we met leveranciers van telefooncentrales. Dan verkoopt het product zichzelf en zijn alle specificaties met betrekking tot de implementatie bekend.”

Wat spreekt je persoonlijk het meeste aan?
“Eerlijk gezegd vind ik commercials het leukst om te doen. Maar onderschat het belang van professioneel ingesproken telefoonstemmen niet. Denk aan meldkamerteksten voor beveiligingsbedrijven. En in het geval van outbound IVR dien je ‘ruis op de lijn’ – vergeef me de woordspeling - in alle gevallen uit te sluiten. Ook doen we veel voor ziekenhuizen. In al deze gevallen geldt dat een heldere dictie, dus goede verstaanbaarheid, en een taalkundige regelmaat met consequent taalgebruik in de systeemteksten belangrijk is.”

Wat maakt een voice-over studio succesvol?
“In de eerste twee jaar van ons bedrijf zijn we tegen veel problemen aangelopen, die we nu niet meer hoeven op te lossen. Dagelijks schakelen we met tientallen voice-overs tegelijk, wereldwijd. Individueel of via bevriende studio’s. Een netwerk is misschien wel net zo belangrijk als de hard- en software om je product te maken. Ik zit dagelijks uitspraakbevestigingen na te bellen, benodigde intonatie te achterhalen, en vertalingen te controleren. Het helpt als je een woordje over de grens spreekt. Zelf spreek ik vier talen, maar ik maak ook gebruik van beëdigde vertaalbureaus. SEO-vertalingen bijvoorbeeld voor ingesproken siteteksten zijn niet mijn specialiteit en dat wil ik graag zo houden.”

Wat bedoel je met benodigde intonatie achterhalen?
“Voorafgaand aan elke opname willen we zeker de uitspraak van bedrijfsnamen weten. En getallen kun je op drie manieren inspreken. Voor een getallenreeks gebruiken we de zogenaamde begin- midden- en eindintonaties. Niet iedereen kan dit zomaar op commando.”

KADER 1: Annabel
“Met de telefonische herinnerservice Annabel zijn we in 2004 begonnen,” verduidelijkt Jeroen Verhoef, operationeel manager van Alphacomm. “Met dit platform kunnen we onder meer telefonische, sms en e-mailherinneringen versturen. Annabel is actief in debiteurenbeheer, in customer service en in de zorg bijvoorbeeld. Zo kunnen grote groepen mensen geautomatiseerd en zeer snel via telefonische herinneringen een persoonlijke, in de studio ingesproken, boodschap te horen krijgen. Door ziekenhuispatiënten een aantal dagen voorafgaand aan een afspraak hieraan te herinneren, is de no show met 50 tot 70 procent gedaald en een enorme besparing gerealiseerd. Daarnaast zetten grote bedrijven Annabel in om servicemededelingen te bezorgen bij klanten, of om congresbezoekers te herinneren aan het evenement.“

KADER 2: Verhalen voor verjaardagen
Bonne Postma kreeg eens een aanvraag van een Amerikaans bedrijf. “Die organisatie werkte met een inkoopminimum. Ik kreeg de aanvraag en een P.O. binnen van 635 dollar om de tekst ‘toets 2’ op te nemen.” Ook weet hij zich nog goed de productie van een radiocommercial te herinneren. “Ik had eens een marketingmanager op bezoek die maar niet kon besluiten welke versie van een eindzin hij zou kiezen voor een commercial. Hij had de keus uit 75 versies!” Ook neemt het bedrijf erotische teksten op. “Waar andere mensen met rode oortjes naar luisteren, zit ik op te letten of er geen klik in de opnames zit en de intonatie wel goed is…”