In de provincie Noord-Brabant proberen ze een virtuele collega uit op een onderwerp waarover ze heel veel data hebben: stikstof. AI-toepassing Sammie wordt getraind op de eigen systemen en data, draait lokaal én doet aan bronvermelding. Omdat alle bronnen al bij elkaar stonden, was de volgende stap snel gemaakt.

Eén van de beloften van generatieve AI is dat je een toepassing kunt trainen op een bepaald domein. Dat gebeurt al veel met chatbots voor de klantenservice van bedrijven. Noord-Brabant besloot om een pilot te doen met een chatbot die op verantwoorde wijze alle stikstofvragen van ambtenaren kan beantwoorden. Een virtuele collega als het ware, met een schat aan kennis en geen negen-tot-vijf-mentaliteit.

Hoeveel koeien staan er in Reusel? Wat is het effect daarvan op het Natura-gebied Kempenland-West? Sammie weet het antwoord. Bovendien kent hij zijn bronnen. Hij geeft aan op welk paginanummer van welk document het antwoord vandaan komt. ‘Dat we kunnen controleren of het klopt en dus verantwoording kunnen afleggen, is cruciaal,’ zegt verantwoordelijke CIO Marcel Thaens in Binnenlands Bestuur. ‘De hallucinaties van taalmodellen zijn berucht. Dat kun je als publieke organisatie niet hebben, zeker als je er inzichten aan wilt ontlenen die je in beleidsprocessen wil gebruiken.’

Sammie draait lokaal bij de eigen organisatie en is dus niet verbonden met het wereldwijde internet. Desondanks gaf de chatbot in eerste instantie ook antwoord op vragen over andere onderwerpen dan stikstof. ‘Sammie mag zich niet bemoeien met zaken waar hij geen verstand van heeft,’ zegt Thaens. ‘Als je vraagt hoe hoog het provinciehuis is, antwoordt hij tegenwoordig keurig dat hij dat niet weet omdat hij alleen op stikstof wordt ingezet.’