Dat zijn enkele conclusies uit een door Ipsos uitgevoerd onderzoek in opdracht van branchevereniging VIA. Het rapport ‘De waarde van data: Het consumentenperspectief’ moet inzicht bieden in hoe de consument omgaat met het delen van persoonsgegevens online en de waarde die daaraan wordt gehecht.

Cookies
Consumenten accepteren voorwaarden/cookies vooral uit gemak, ook al weet men niet waarvoor toestemming wordt gegeven; de algemene gedachte is dat toestemming nodig is om verder te kunnen gaan. Als de consument een gelijke keuze krijgt om (tracking-)cookies toe te staan of af te wijzen (een ‘accept-all’ en ‘reject-all’ knop zonder kleurverschillen op de eerste laag van de cookiebanner) bestaat de kans dat het gebruik van cookies massaal wordt afgewezen, simpelweg omdat dit dan de gemakkelijkste keuze lijkt. Onder andere een gebrek aan meerwaarde maakt dat de consument tot deze beslissing komt.

Informatie en ontspanning
Volgens het onderzoek zien consumenten online gaan als een bron van informatie en ontspanning; zorgen om privacy en het verzamelen van data staan daarbij niet voorop. Sociale media zijn nog steeds populair, maar het gebruik ervan is wel veranderd door ruwere omgangsvormen en verhalen over misbruik van foto’s. De meeste respondenten geven aan zich er bewuster van te zijn dat wat je post ook op altijd op het internet blijft staan. Respondenten zijn minder gaan posten, minder privézaken gaan delen, minder foto’s en minder informatie over eigen kinderen gaan delen. Veel respondenten spenderen nu ook minder tijd op sociale media dan voorheen.

Online kopen
Online koopjes jagen is voor de meesten een vorm van ontspanning, maar wordt ook als sport gezien. Gerichte online advertenties kunnen helpen keuzes te maken, maar worden vooral gezien als iets onvermijdelijks. Aanbevolen producten worden soms als handig ervaren, maar hebben regelmatig geen verband met het originele product waar de consument op zocht.

Delen van data
Consumenten hebben weinig moeite om data te delen als het een voor hen begrijpelijk, acceptabel doel dient. Een extra stimulans daarbij zijn zaken als korting, extra content of aanbiedingen. Daar zitten wel grenzen aan: informatie over medische of financiële gegevens zijn een no-go, ook niet als daar een beloning tegenover staat. Gegevens over producten, aankopen en voorkeuren zijn minder privé.

Belangrijk voor het delen van data is dat het om een partij gaat die mensen vertrouwen en die kan garanderen dat de data veilig is. Veel consumenten behoefte aan een betrouwbare instantie die toeziet dat alles volgens de regels en afspraken gaat en dat de data veilig is. Voor het vertrouwen is het belangrijk dat de toezichthouder zelf geen belanghebbende is. Commerciële partijen vallen daarom af. Bij een betrouwbare partij denken veel consumenten aan (instanties van) de rijksoverheid, de Nationale Ombudsman of de Consumentenbond.

Actie
De onderzoeksresultaten zijn volgens VIA een duidelijk signaal dat de markt snel in actie moet komen. De branchevereniging verwacht dat het slechts een kwestie van tijd is voordat de gelijke keuze vor cookies verplicht wordt in Nederland; in de landen om ons heen zijn de gegevensbeschermingsautoriteiten dergelijke maatregelen al aan het doorvoeren en ook op Europees niveau begint het langzaam die richting op te bewegen.

Saskia Baneke, directeur VIA: ‘We moeten als branche in actie komen. Het is voor de consument te ingewikkeld nu. Gezamenlijk moeten we toepassingen ontwikkelen waardoor consumenten op een geïnformeerde manier toestemming kunnen geven. Door het proces weer overzichtelijk te maken, kunnen we transparant richting de consumenten communiceren wat we met hun data doen. Alleen op die manier kunnen we het vertrouwen van de consument laten groeien.’