De huidige aanpak zorgt zelfs voor een averechts effect, aldus Zijlstra, die ook lid is van het Algemeen Bestuur van het Nederlands Instituut voor Psychologen (NIP). ‘Mensen worden gezien als productiefactor; continu streven we naar maximale inzetbaarheid van het individu. Daardoor werken we in een mentale survivor-economie waar het recht van de sterksten geldt. Je wordt net zo lang gepusht, totdat je de druk niet langer aankan en afvalt.’

Over de schutting gooien
Psychische problemen als gevolg van de continue druk, worden als incidenteel gezien en zodanig behandeld. Campagnes, trainingen en cursussen zijn er op gericht om ‘het psychische incident’ zo snel mogelijk op te lappen en de werknemer weer weerbaar te maken. Symptoombestrijding, meent de organisatiepsycholoog. ‘De oplossing is gericht op het individu en niet op de structurele oorzaak. De werkgever gooit daarmee zijn probleem over de schutting van de werknemer.’

In zijn optiek ligt het probleem niet bij de veerkracht van werknemers, maar bij de druk die door hun werkgever wordt opgevoerd. Werkgevers moeten beter kijken naar de capaciteiten van het personeel en beseffen dat mensen niet onuitputtelijk inzetbaar zijn. Daarin ligt ook een stuk verantwoordelijkheid bij de politiek, die duurzame inzetbaarheid van werknemers moet beschermen tegen de marktwerking. Zijlstra: ‘Zoals we zuinig zijn op het milieu, moeten we ook zuinig zijn op onze mensen. Het perspectief is permanente uitputting.’

Arbo Unie
Onderzoek van Arbo Unie onder ruim 90.000 medewerkers leert ondertussen dat jongere werknemers gemiddeld meer werkstress en meer vermoeidheidsklachten hebben dan ouderen. Hoewel dit niet meteen tot verzuim leidt, hebben deze problemen wel grote nadelige effecten. Jan van den Hoogen, arbeids- en organisatieadviseur bij Arbo Unie: ‘Verontrustend is dat vooral jongere werknemers qua mentale veerkracht (werkstress) al vaak kampen met problemen. Vooral omdat dit juist de generatie is die tot hun zeventigste zal moeten doorwerken. Zo voelt 32 procent van de dertigers zich na een nacht slapen niet uitgerust. Maar liefst 10 procent van hen geeft aan zich niet of nauwelijks te kunnen ontspannen. Van de twintigers geeft 18 procent aan het eigenlijk rustiger aan te moeten doen. Bij de dertigers is dat opgelopen naar 26 procent. Een zorgwekkende ontwikkeling, die impact heeft op hun prestaties en betrokkenheid. Als we hier geen oplossingen voor vinden, heeft dit impact op het functioneren van de economie als geheel. Als we nadenken over het duurzaam inzetten van medewerkers, is het bijbrengen van een ‘competentie’ als mentale veerkracht dus hard nodig.’ Hij adviseert bedrijven open kaart te spelen door jongere generaties meer feedback te geven. 'Niet alleen op hun presteren, juist ook op hun professionele ontwikkeling en de  manier waarop ze flexibel werken kunnen combineren met duurzaam werken.‘

Maandag tot en met donderdag organiseren ruim 100 bedrijven in het hele land activiteiten om werkstress aan te pakken en het werkplezier te vergroten.

Leestips:
Meer werkstress door hogere werkdruk (Week van de Werkstress 2015)
Interview Aukje Nauta en Cristel van de Ven (Factor Vijf) (over duurzame inzetbaarheid)
'Maak werk van werkdruk'