In 2014 oordeelde de Hoge Raad dat een telefoonabonnement met ‘gratis’ smartphone een overeenkomst is van consumentenkrediet. Sindsdien trachtte  de sector een uitzonderingspositie te krijgen, zodat telecomaanbieders niet aan de financiële wetgeving hoeven te voldoen. Tot op heden is dit niet gelukt, merkt Van Doodewaerd op. Nu moet telefoonreclame per 1-1-2017 voldoen aan de vereisten die de Wet financieel toezicht stelt. Wat dit betekent voor contactcenters die voor telecomoperators werven, duidt de compliance auditor hieronder.

Extra informatie in het gesprek
Alle reclame ten aanzien van telefoonkredieten moet van toezichthouder AFM in 2017 in overeenstemming zijn met de Beleidsregel informatieverstrekking. In principe staat hierin een ‘dubbeling’ met de informatieverplichtingen die we al kennen uit het Burgerlijk wetboek (wet consumentenrechten en OHP). Ofwel, je mag niet misleiden en moet voor het sluiten van de overeenkomst alle essentiële informatie verstrekken, waaronder looptijd, totale prijs, enzovoorts. Toch zal voor het sluiten van een kredietovereenkomst ook extra informatie moeten worden gegeven. Zo moeten de toestelprijs en de kredietvoorwaarden afzonderlijk worden benoemd. Tevens moet melding worden gemaakt van de relevante kenmerken van het krediet, zoals:

Kosten (rente, rentevorm)

Voorwaarden (om voor het krediet in aanmerking te komen, zoals de minimale looptijd)

Eventuele toetsing van de consument en de registratie van het krediet bij het Bureau Krediet

Registratie
Daarnaast vereist de Wft dat de verstrekte informatie evenwichtig is. Dit betekent dat zowel de voor- als de nadelen van de kredietverstrekking moeten worden benoemd in het gesprek, door te vertellen over een eventuele registratie van het krediet bij Prevantel of BKR en door de mededeling: ‘Let op, geld lenen kost geld’.

Zorgplicht
De telecomaanbieder is per mei 2017 eveneens verplicht de kredietwaardigheid van de consument te toetsen. Diens kredietwaardigheid moet worden beoordeeld op basis van informatie van de consument en, waar nodig, op basis van een raadpleging van gegevens over de schuldpositie van de consument bij een krediet hoger dan € 250.

Vergunningen
Telecombedrijven die toestellen op afbetaling verkopen aan consumenten - en daarmee een krediet aanbieden - moeten een vergunning aanvragen bij de AFM.  Of contactcenters zelfstandig een vergunning moeten hebben, hangt af van de dienstverlening. Bemiddelaars - waaronder contactcenters - hebben geen vergunning nodig als zij sec informeren over de verschillende abonnementen. Zodra zij gaan adviseren om op afbetaling te kopen is een vergunning echter wél verplicht, aldus de AFM. De toezichthouder vermoedt dat veel bemiddelaars onder de vrijstelling vallen (zie de FAQ). Dit zullen in ieder geval webwinkels of tussenpersonen zijn die telefoonabonnementen in  hun assortiment hebben opgenomen. Contactcenters zullen in hun scripting heel duidelijk moeten maken dat zij een consument niet adviseren een toestel op afbetaling te kopen als zij geen vergunning willen aanvragen.  Telecomoperators en bemiddelaars die adviseren over kredieten dienen uiterlijk 1 december aanstaande hun vergunningaanvraag te hebben ingediend.

Geen uitzondering
De Hoge Raad begreep al in 2014 dat haar uitspraak dat het ‘gratis’ verschaffen van een telefoon bij een abonnement inderdaad consumentenkrediet is, voor de sector verstrekkende gevolgen zou hebben. Zij vond dit echter geen reden om een uitzondering op de wet te aanvaarden. De minister moest bepalen of een uitzondering op zijn plek was, en is daarop met de sector in gesprek gegaan. Op verzoek van de minister bekeken de diverse operators of zij bepaalde maatregelen konden vervatten in een gedragscode. In april gaf minister Dijsselbloem per brief aan dat dit niet is gelukt. De telecomaanbieders zijn er in de afgelopen periode niet in geslaagd met een gedragscode voor telecomkredieten te komen die zou kunnen leiden tot een vrijstelling van de Wft en de regels voor kredietverstrekking. De voorstellen van de telecomsector waren in strijd met het Mededingingsrecht. De operators wilden namelijk gaan werken met een vaste toestelprijs.

Update 29/11/2016
ConsumentenClaim maakt vandaag bekend ook Tele2 te dagvaarden vanwege misleidende verkoop van all-in-telefoonabonnementen. Eerder startte deze organisatie reeds procedures tegen T-Mobile en Vodafone vanwege het verkopen van abonnementen met een 'gratis toestel'. 'Van alles wat we tot nu toe gezien hebben, spant Tele2 de kroon', zegt Stef Smit van ConsumentenClaim. 'In plaats van dat het maandbedrag fors omlaag ging nadat de lening voor het toestel was afgelost, verhoogde zij juist het maandbedrag. Dat is echt absurd.'